Επενδυτής 16 Ιουνίου 2001
Βιβή Βασιλοπούλου
Έχουμε γράψει γι’ αυτές τις εκθέσεις σε αυτήν τη σελίδα , εκτός από την έκθεση του Στέργιου Στάμου και τώρα είναι μια ευκαιρία για μια δουλειά που επεφύλαξε μια ειδική μεταχείριση σε ένα θέμα εξαντλημένο κι ωστόσο ανεξάντλητο όπως και η ίδια: Για τη θάλασσα ζωγραφίζει από τη δική του σκοπιά ο Στέργιος Στάμος, περνώντας μέσα από μια πολιτισμική διαχρονία, ζητώντας από τον θεατή των έργων του να γίνει «αναγνώστης» της ιστορίας και της μυθολογίας και να «αφουγκραστεί» μια θάλασσα που ξέρει να κρύβει τα μυστικά και τις αγωνίες της σε ένα βαθύ γαλάζιο και στο βάθος τους χρόνου. «Αρκεί ένα κομμάτι θάλασσας για όνειρο»; Αρκεί. Αρκεί ένα κομμάτι τελάρου να εγκλωβίσει τη θάλασσα; Όσο και η λέξη την έννοια. Ούτως ή άλλως η έμφαση δεν είναι στις πολύμορφες ιδιότητες της θάλασσας και στο απύθμενο, όσο στην πολύμορφη σύλληψη του θέματος καθώς κάθε έργο ενσωματώνει τις τρεις μορφές της φόρμας: τη ρεαλιστική, την εξπρεσιονιστική και την αφαιρετική, επομένως και την απεραντοσύνη της. Έτσι ο Στέργιος Στάμος χαράζει τη δική του ίσαλο πορεία, δημιουργώντας ή μετατρέποντας τον καμβά σε ένα πεδίο εντάσεων και ταυτόχρονα σε ένα ιστό από αναφορές. Έτσι οι «Θάλασσές» του περισσότερο από τη συμβολική τους λειτουργία έχουν το βασικό ρόλο να κρατήσουν στην επιφάνεια μια δημιουργική πλεύση που προσπαθεί να γνωρίσει τις πολύτροπες δικές τους πτυχές και να τις κάνει κοινό κτήμα.
«Θεωρείται η ζωγραφική απαρχαιωμένο μέσο;»
ΟΛΙΝΚΑ ΜΗΛΙΑΡΕΣΗ – ΦΩΚΑ Ιστορικός Τέχνης
Αυτά ήταν τα βασικά ερωτήματα που έθεσε ο Μεταμοντερνισμός με τη ρήξη που επέφερε στην αισθητική τάξη την οποία είχε επιβάλει ο Μοντερνισμός. Η φυγή από την ιδεολογία του μοντερνισμού είχε σαν αποτέλεσμα την επίθεση και αποδόμηση της ζωγραφικής, η οποία υπήρξε εντονότερη κατά τις δε¬καετίες του 1970 και του 1980. Ο ζωγράφος Στέργιος Στάμος χαράζει μια νέα πορεία στον τομέα της ζωγρα¬φικής, δημιουργώντας ή μετατρέποντας τον καμβά σε ένα πεδίο εντάσεων και ταυτόχρονα έναν ιστό από αναφορές. Αφενός οι εντάσεις προέρχονται από την πολύμορφη απεικόνιση της θεματο¬γραφίας, αφετέρου γίνονται εντονότα¬τες αναφορές σε θεμελιώδη κινήματα του προηγούμενου αιώνα όπως τον Ρεαλισμό, τον Εξπρεσιονισμό και την Αφηρημένη ζωγραφική. Στην έβδομη ατομική έκθεση του, ο καλλιτέχνης επιλέγει ως θεματολογία τις θάλασσες της πατρίδας του. Θάλασ¬σες ιστορικές, θάλασσες που ψιθυρί¬ζουν τα μυστικά τους, θάλασσες των μύθων, θάλασσες που κρύβουν ελπίδες μα και πόνο από ψυχές που εκγλωβίστηκαν σ' αυτές. Οι ασπρόμαυρες ίσως και μελαγχολικές θάλασσες του Στάμου περισσότερο από συμβολισμοί λειτουργούν σαν την αφετηρία απ' όπου ο ζωγράφος ξεκινάει και με επιμονή αναζητεί διάφορους τρόπους, διάφορες μορφές απεικόνισης του θέματος του. Συνεπώς η έμφαση δεν είναι στις πολύμορφες ιδιότητες της θάλασσας μα στην πολύμορφη σύλληψη του θέματος κα¬θώς κάθε έργο ενσωματώνει τις τρεις μορφές της φόρμας, την ρεαλιστική, την αφηρημένη και την εξπρεσιονιστική. Το οπτικό αποτέλεσμα αυτής της αντίθεσης, μέσα από τις εναλλαγές της φόρμας, δημιουργεί μία ένταση, καθώς είναι εμφανής η ενέργεια που απορρέει από την χειρονακτική ερ¬γασία, το πάθος και το ζήλο του δημιουργού. Η υποβόσκουσα αίσθηση της παρόρμησης είναι εξίσου έντο¬νη, καθώς οι γραφές ή τα ίχνη των γραφών, μάχονται να κυ¬ριαρχήσουν έναντι του χρήματος, που λειτουργεί, άλλοτε σαν προστατευτική μεμβράνη γύρω από αυτές, δημιουργώντας ένα περίγραμμα και άλλοτε κρύβει τα συμβάντα ή επισκιάζει την ύπαρξη άλλων στοιχείων. Κυρίαρχο στοιχείο είναι συχνά οι βαθύτατα χαρακτηριστικές μαύρες εξπρεσιονιστικές γραμμές του Στάμου πάνω στο αχνό μπεζ ή λευκό φόντο. Η παλέτα του ζωγράφου, αν και αποτελεί¬ται κυρίως από ψυχρά χρώματα, άσπρο, μπλε, μαύρο και μπεζ, παρ'όλα αυτά επιτυγχάνει χρωματικές αντιθέσεις ή ουδέτερα φόντα όπου η γενίκευση και επέκταση της φόρμας δεσπόζει, καθώς απεικονίζεται με σκούρα χρώματα. Μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι το πολυδιάστατο έργο του Στέργιου Στάμου είναι μοναδικό, καθώς συνθέτει στοιχεία από την αφηρημένη τέχνη, την εξπρεσιονιστική και τον φωτο¬γραφικό ρεαλισμό με τα οποία ο καλλιτέχνης δημιουργεί τη δι¬κή του πνευματική και ψυχική πραγματικότητα. Όπως είπε και ο Βασίλι Καντίνσκι, «ο καλλιτέχνης έχει μια διορατικότητα και η τέχνη που παράγει πηγάζει και ανήκει στην πνευματική ζωή και όχι στην φυσική πραγματικότητα.