ΕΠΙΚΑΙΡΑ
070/3/13 – 13/03/13
Ντόρα Ηλιοπούλου Ρογκάν
Δρ. Ιστορικός της Τέχνης – Τεχνοκριτικός
Στην μαγεία του ρυθμού
Στην πρόσφατη ενότητα δουλειάς της, την οποία η αξιόλογη και ενδιαφέρουσα ζωγράφος Ντόρα Πούλμαν θα παρουσιάσει σε ατομική έκθεση από τις 14 Μαρτίου στην Μέδουσα, έχει αγγίξει μια διαπασών στο πλαίσιο της μέχρι τώρα εικαστικής της πορείας. Δουλεύοντας με κάρβουνο και ακρυλικό σε αχνούς τόνους πάνω σε λινό, η δημιουργός, που είχε επάξια κερδίσει την εκτίμηση και το θαυμασμό του Γιάννη Μόραλη στην ΑΣΚΤ, όπου έκανε τις βασικές της εικαστικές σπουδές πριν τις ολοκληρώσει στο Croydon College of Art (Αγγλία), κατορθώνει πάντοτε να ανανεώνει το όραμά της εκ των ένδον.
Κυρίαρχη ανέκαθεν η παλμική γραμμή στα αφηρημένα έργα της καλλιτέχνιδας συνευρισκόταν ανά περιόδους με έντονα ή με λιγότερο έντονα χρώματα για να προβάλει και πάλι όσο γίνεται πιο λιτή και αυτάρκης στα τελευταία της έργα. Έργα που υποβάλλουν μια «αέναη» κίνηση στο χώρο ολόγυρα. Κίνηση που, ενορχηστρωμένη μέσα από ανεξάντλητες σε πνοή λύσεις, πολλαπλασιάζει ευρηματικά τις αναγνώσεις ενός και του αυτού έργου, για να αποκαλύψει συγχρόνως την ποιητική του «διάσταση».
Σ’ ένα πάντοτε ευρηματικό μεταίχμιο ανάμεσα στο φυσικό και το μεταφυσικό, στο υλικό – οργανικό και στο άυλο – πνευματικό, η Πούλμαν υποβάλλει τους ρυθμούς της κοσμογονίας. Ακόμη, η καλλιτέχνιδα κατορθώνει μέσα από την εξαιρετικά παλμική γραμμή και τα πλέγματα μέσω των οποίων ενορχηστρώνει το πάντοτε ρυθμικό ίχνος να υποβάλλει από τα έργα της την αίσθηση του χώρου. Αίσθηση που προκαλεί εντύπωση, δοθείσης της εξαιρετικής λιτότητας των μέσων.
Διττή, η καλύτερα, τρισυπόστατη η έννοια της δημιουργίας εδώ, καθώς πέρα από την εικαστική γραφή επισημαίνουμε μια ποιητική διάσταση και την «εγγραφή» μιας μουσικής σε υφή αρμονίας, εντυπώνεται ανεξίτηλα στη μνήμη και στην ευαισθησία του θεατή, σε σημείο, μάλιστα, που να αισθάνεται ότι συμμετέχει οργανικά και ψυχικά στο έργο.
«Ποιώντας» στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης και της αντιγραφής ένα απόλυτα προσωπικό έργο, η Πούλμαν όντως εκτελεί μια προσφορά στο χώρο της τέχνης. Υλοποιώντας ευρηματικές κάθε φορά λύσεις ως προς το ρυθμό, τη φορά, την κινητικότητα του ίχνους και δίχως ποτέ να επαναλαμβάνεται, εξαϋλώνει ολοένα και περισσότερο την υλική υπόσταση του έργου. Υπόσταση που χαρακτηρίζεται από ιδιάζουσα ατμόσφαιρα.
Όντως, στην παλμική γραμμή της Πούλμαν μοιάζει να έχει διεισδύσει μια μεταφυσική σε υφή ενέργεια που ενεργοποιεί την όλη σύνθεση. Η ύλη στις συνθέσεις της ζωγράφου έχει συρρικνωθεί δημιουργικά προς χάριν της υποβολής της έννοιας του πνεύματος. Είναι αυτή καθαυτή η έννοια της πλατωνικής «ιδέας» που εμπεριέχεται εδώ, για να τεκμηριώσει προς χάριν της Πούλμαν τον ορισμό του μεγάλου φιλοσόφου για την τέχνη, ότι δηλαδή, για να είναι αυθεντική πρέπει να εμπεριέχει μια ιδέα και να μην αποτελεί μίμηση. Την ιδέα της κίνησης της συνεχούς μεταλλαγής της ρευστότητας στη διευθέτηση ενός χώρου και της ενέργειας που εξασφαλίζεται και υποβάλλεται με έναν ιδιαίτερα λιτό και υποβλητικό τρόπο εμπεριέχουν τα «ποιητικά» εικαστικά έργα της ζωγράφου. Γι’ αυτό και μας εντυπώνεται διαχρονικά.
Έργα της δημιουργού, η οποία έχει μέχρι τώρα οργανώσει εφτά ατομικές εκθέσεις, βρίσκονται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Ντόρα Ηλιοπούλου Ρογκάν
Δρ. Ιστορικός της Τέχνης-τεχνοκριτικός Officier des Arts et Lettres
Στην τωρινή της δουλειά με κάρβουνο και ακρυλικό σε λινό που έγινε τα τελευταία δύο χρόνια ,η Ντόρα Πούλμαν, πιστή στο όραμά της που κατορθώνει να ανανεώνει ,πάντοτε, «εκ των ένδον» έχει κατακτήσει την κορύφωση. Στη διαπασών , στα πρόσφατα έργα της ,οι προσωπικοί ιδιωματισμοί της καλλιτέχνιδας που επάξια είχε κερδίσει τη βαθειά εκτίμηση του δασκάλου της Γιάννη Μόραλη ,συμπαρασύρουν ευεργετικά τον επισκέπτη μεσ’ από τον ρυθμό του ίχνους και την παλμικότητα της σύνθεσης, στην «αέναη» κίνηση που υποβάλλουν στον χώρο, ολόγυρα. Κίνηση που ενορχηστρωμένη μες από ανεξάντλητες - σε πνοή – λύσεις, πολλαπλασιάζει ευρηματικά τις αναγνώσεις ενός και του αυτού έργου, για να αποκαλύψει, συγχρόνως, την ποιητική του «διάσταση» .Σε ένα ,πάντοτε ευρηματικό μεταίχμιο ανάμεσα στο φυσικό και το μεταφυσικό, στο υλικό/οργανικό και στο άϋλο / πνευματικό, η Πούλμαν υποβάλλει τους ρυθμούς της κοσμογονίας.
Εξελίσσοντας, επαγωγικά, την εικαστική της έκφραση από την αρχή της καλλιτεχνικής της πορείας, μέχρι σήμερα, η ταλαντούχος ζωγράφος δημιουργεί ,σε κάθε περίπτωση, ένα απόλυτα προσωπικό έργο θεμελιωμένο πάνω στο σχέδιο. Σχέδιο με κάρβουνο που συνυπάρχει με χρώμα σε ακρυλικό. Χρώμα που διαφοροποιείται ανάλογα με την έμπνευση της καλλιτέχνιδας σε τόνους και σε ένταση. Ένταση που είχε αγγίξει στην αμέσως προηγούμενη έκθεσή της ζωγράφου, μια διαπασών για να δώσει στην τωρινή της δουλειά και πάλι, τα πρωτεία στην υπεροχή της αντίθεσης μαύρου- λευκού .Αντίθεση αξιοποιημένη μες από ακρυλικό χρώμα σε διακριτικούς, υποκίτρινους τόνους.
Τα τωρινά έργα της Πούλμαν ,δημιουργική εξέλιξη μιας προηγούμενης ενότητας έργων της (γύρω στο 2000) που είχαμε θαυμάσει και πάλι στη «Μέδουσα» , έχει κερδίσει, ακόμη περισσότερο, σε λιτότητα και σε υποβολή ενός αέναου ρυθμού. Τώρα, η απόλυτα διακριτική παρουσία του ακρυλικού χρώματος (σε υπόλευκους –υποκίτρινους τόνους) τονίζει με έναν, εντελώς ,ιδιαίτερο στην καλλιτέχνιδα, τρόπο: το παλμικό σχέδιο με κάρβουνο πάνω στο λινό ύφασμα. Αναπτύσσοντας, ολοένα, η δημιουργός, το προσωπικό της όραμα στο οποίο παραμένει ,πάντοτε , πιστή, κατόρθωσε στα τωρινά της έργα, να το αποδεσμεύσει-όσο είναι εφικτό- εικαστικά από τα «δεσμά» της ύλης, για να υποβάλλει με μιαν ιδιωματική αμεσότητα : την «ιδέα» του ρυθμού και της κίνησης .Ευρηματικό «δίδυμο» που δημιουργεί και ενορχηστρώνει μιαν ιδιόρρυθμη –χαρισματική -προοπτική στη σύνθεση. Πράγματι, δημιουργεί έναν «αυτοφυή» χώρο ,κάθε φορά, η Πούλμαν. Χώρο που, στις τωρινές της δημιουργίες, εντυπωσιάζει με την εξαιρετική και δίχως προηγούμενο , λιτότητα των μέσων.
Το ίχνος και, γενικότερα, η γραφή της καλλιτέχνιδος ,συνθεμένα σε ευρηματικά, τρόπον τινά, «ιδεογράμματα» υποβάλλουν μια διαρκώς εναλλασσόμενη σε δυναμική, σε τροχιά και σε ρυθμό, δράση .Δράση που δείχνει αυτόνομη και ανεξαρτητοποιημένη ως και από αυτήν, ακόμη ,τη φέρουσα επιφάνεια :το λινό ύφασμα πάνω στo oποίο προβάλλει το σχέδιο. Πλέγματα ιδιαίτερα παλμικών γραμμών σε διαρκή ετοιμότητα μεταλλαγής, αναπροσαρμογής ,αναδιάρθρωσης προβάλλουν αυτόνομα αλλά, ποτέ ,ασύνδετα στον χώρο, ολόγυρα, τεκμηριώνοντας πολυσχιδώς: το αέναο του ρυθμού/παλμού που τα διαπερνά. Αντικρίζοντας, κανείς , τα έργα της δημιουργού ,διαισθάνεται «δρώμενα » και «καταστάσεις» σε ένα χαρισματικό μεταίχμιο: γένεσης/μορφοποίησης. Μεταίχμιο που μη δεσμευτικό, καθότι ηθελημένα «άδηλο» ως προς την εξέλιξή του υποβάλει ανεξάντλητες αναγνώσεις , και διερευνήσεις στον θεατή. Το κάθε έργο, εδώ, προβάλλοντας ζωντανός οργανισμός, χάρη στην απόλυτη σύμπραξη της φέρουσας επιφάνειας με την εικαστική γραφή, καταρρίπτει κάθε εμπόδιο ή τροχοπέδη στην επικοινωνία του με το περιβάλλον και κατά συνέπεια, με τον θεατή.
Προικισμένα με τον παλμό της ψυχής της , τα έργα της ζωγράφου , τεκμηριώνουν την απόλυτα προσωπική και ενστικτώδη διασύνδεση της εικαστικής της χειρονομίας με τον ψυχισμό της .Με τους ρυθμούς της ψυχής της, ζωγραφίζει η Πούλμαν ,προικίζοντας αυτοδύναμα τα έργα της με μιαν ανείπωτη ποίηση. Το χαρισματικό σχέδιο της ζωγράφου ,στο έπακρον ευαισθητοποιημένο ακόμη και στις παραμικρές ψυχικές «δονήσεις», προικίζει με μιαν εξαιρετική κινητικότητα την όποια γραμμή ή και τα πλέγματα των γραμμών που προβάλλουν αυθύπαρκτα «εμψυχώνοντας » ως και αυτήν, ακόμη, την υποδομή από λινό ύφασμα. Σύνθεση και φέρουσα επιφάνεια συνυπάρχοντας ευρηματικά ,εδώ, μες από τον ρυθμό/παλμό του ίχνους, επικοινωνούν σε περισσότερα από ένα μήκη κυμάτων, με τον θεατή ,για να του υποδείξουν ανεξάντλητες, σε φαντασία και σε ευρηματικότητα, διαδρομές. Διαδρομές που ανακινούν μέσα του : την έφεση να φαντασθεί, να χαράξει, και να ερμηνεύσει άδηλα αλλά υπαρκτά προσωπικά βιώματα και καταστάσεις.
Ωδή στο παλμικό/ρυθμικό ίχνος, θα μπορούσε, κανείς ,να χαρακτηρίσει τη δουλειά της καλλιτέχνιδος. Και αυτό, γιατί είναι διττά δημιουργική αφού υποβάλλει και την ποιητική διάσταση, αυτής καθαυτής, της απόλυτα εύρυθμης ,σε υφή ,εικαστικής της γραφής. Γραφή που με την κινητικότητα/ παλμικότητά της ,μας μυεί ακόμη και σε μιαν ιδιωματική μουσική αρμονία . Τρισυπόστατη η υποβολή ,εδώ –πέρα από την εικαστική, ποιητική, μουσική υφή του έργου –πείθει για την εμπεριεχόμενη Ιδέα : αλάνθαστο τεκμήριο για την αυθεντική πνοή ενός έργου τέχνης. Αυτή, καθαυτή, η «Ιδέα» της αέναης δημιουργίας εμπεριέχεται ,όντως εδώ, καταξιώνοντας, για μιαν ακόμη φορά, τις δημιουργίες της σημαντικής καλλιτέχνιδος που γνωρίζουν ,τώρα, μία δίχως προηγούμενο κορύφωση στα πλαίσια της ,συνεχώς, ανελισσόμενης εικαστικής της πορείας.
