“Συστοιχίες” , 29/01/2009 – 7/03/2009

Την Πέμπτη 29 Ιανουαρίου στις 8 το βράδυ η Μαρία Δημητριάδη θα παρουσιάσει στην Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης την νέα σειρά έργων της Μαρίας Βλαντή με τον γενικό τίτλο «Συστοιχίες». Είναι η τρίτη ατομική έκθεση της Μ. Βλαντή στη Μέδουσα.

Πρόκειται για γλυπτά, μεγάλου κυρίως μεγέθους, φτιαγμένα από πηλό, σε ανοιχτόχρωμους ή σκούρους χρωματισμούς. Άλλα σε οριζόντια ή κάθετη διάταξη και άλλα ξαπλωμένα στο έδαφος, τα σπονδυλωτά γλυπτά, φέρουν στην επιφάνεια τους έντονες χαράξεις στο κοίλο ή προεξέχον τμήμα τους. Οι χαράξεις αυτές, κύριο στοιχείο των έργων, δημιουργούν την εντύπωση ενός επιφανειακού ή βαθύτερου «ξεφλουδίσματος» της ύλης. Το «ξεφλούδισμα», μεταβάλλεται σε άνοιγμα, χώρισμα ή σκίσιμο, διαιρώντας τα γλυπτά σε δύο ή περισσότερα μέρη.

Είναι αρχιτεκτονικά μέλη;

Το εσωτερικό ανθρώπινου σώματος;

Το «νέο» που γεννιέται απ το παλιό;

Ή συμβολικά η αναζήτηση της ουσίας των πραγμάτων;

Όπως επισημαίνει ο ιστορικός τέχνης Γιάννης Κολοκοτρώνης, τα γλυπτά της Μαρίας Βλαντή προκαλούν ένα συναίσθημα αναπόφευκτου δυναμισμού, αφού με έναν μοναδικό τρόπο δημιουργεί ένα πρωτότυπο αποτέλεσμα μεθοδευμένης αφαιρετικής τέχνης, προσφέροντας την ευχαρίστηση της ακροβασίας και της διφορούμενης ερμηνείας.
Η Μαρία Βλαντή γεννήθηκε στην Αθήνα. Πήρε μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήρι Χατζηνικολή – Σαραφιανού. Αποφοίτησε το 1976 από την Ακαδημία Καλών Τεχνών Ρώμης (ζωγραφική) και το 1978 από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας (κεραμική).
Έχει διακριθεί τέσσερις φορές το 1982, το 1983,το 1993 και το 1995 με το Α’ Βραβείο στην Πανελλήνια Έκθεση Κεραμικής στην Αθήνα. Έχει πάρει αργυρά μετάλλια στον Διεθνή Διαγωνισμό Κεραμικής στην Falnza Ιταλίας το 1985 και στον Διεθνή Διαγωνισμό Gualdo Tardino στην Ιταλία το 1994. Το 2003 τιμάται με το Γ΄ Βραβείο Εικαστικής Παρέμβασης για τον Σταθμό Αμαρουσίου ΗΣΑΠ, Αθήνα και το Α΄ Βραβείο Εικαστικής Παρέμβασης για τον Σταθμό ΗΣΑΠ Άνω Πατησίων, Αθήνα.
Συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι πιο πρόσφατες συμμετοχές ήταν το 2001 στην έκθεση του 4ου Ελληνο-Τουρκικού Συμποσίου Κεραμικής στο Garanti Sanat Gallery στην Κωνσταντινούπολη, Τουρκία. Το 2005 εκθέτει στην Πάρο στην γκαλερί «Αποθήκη» μαζί με τον Κώστα Λευκόχειρ («Μαρία Βλαντή – γλυπτική, Κώστας Λευκόχειρ – ζωγραφική») και τέλος το 2005 πραγματοποιεί το έργο της στα πλαίσια της Εφαρμογής Εικαστικής Παρέμβασης στον Σταθμό ΗΣΑΠ Άνω Πατησίων, Αθήνα.

Διάρκεια έκθεσης: 29 Ιανουαρίου – 7 Μαρτίου 2009

Ώρες λειτουργίας 11:00 – 14:00 & 18:30 – 21:30
ΕΚΤΟΣ ΣΑΒΒΑΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ, ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΑ

ΕΣΤΙΑ
23 Φεβρουαρίου 2009

Κρίστα Κωνσταντινίδη

Με αναφορές στην κλασσική γλυπτική

Παρακολουθώντας από καιρό την γλυπτική της Μαρίας Βλαντή, διαπιστώνουμε πως, σε έκτη πια ατομική έκθεση, προχωρεί όλο και βαθύτερα στη μελέτη φόρμας και υλικού, ενώ παράλληλα δημιουργεί «χώρο» μέσα στο χώρο. Προκαλεί ίχνη που οδηγούν σταδιακά στο «ξεφλούδισμα» της γλυπτικής επιφάνειας και, τελικά, στη διάσπαση της φόρμας.
Πριν επτά χρόνια, οι επιβλητικές κεραμικές φόρμες της Βλαντή μας γοήτευσαν με την αγέρωχη σιωπή τους. Απόλυτα σύγχρονες, ανακαλούσαν την αφαιρετική σχηματοποίηση προϊστορικών ξόανων και κυκλαδικών ειδωλίων, υπογραμμίζοντας τη στατικότητα παρά την ίδια σημασία τους.
Λίγο αργότερα «Όψεις» 2006 η Βλαντή επικεντρώνει την έρευνά της στην προσπάθεια να βρει λύσεις που αφορούν την υφή και το χρώμα του υλικού της κατά (stoneware ψημένο στους 1280 βαθμούς). Πυκνώνει τις χαράξεις της τμήματα. Όπως βλέπουμε στην πρόσφατη ενότητα «Συστοιχίες» οι χαράξεις στο κοίλο ή προεξέχον τμήμα τους διαιρεί τις φόρμες σε δύο ή περισσότερα μέρη, που λειτουργούν συμπληρωματικά. Εξετάζοντας τη σχέση πλήρους κενού, επιφάνειας, βάθους, το ζήτημα κατασκευής «χώρου» μέσα στο χώρο, καθώς και την αντίφαση που περιέχει ο όρος «κεραμική γλυπτική»

Oι Συστοιχίες της Μαρίας Βλαντή

Η πλαστική είναι η αντίθετη διαδικασία της γλυπτικής όπως η αφαίρεση είναι ο αντίποδας της αναπαράστασης. Με τα δύο αυτά ζεύγη αντιθέσεων που χρησιμοποιεί η Μαρία Βλαντή στη νέα ενότητα γλυπτών, μας εισάγει στο δικό της διάλογο για τη μορφή και το χώρο, την υπόσταση των μορφών μέσω της συνέχειας, της διακοπής ή της αντιστοιχίας τους, το δυναμισμό του μεγέθους και της πυκνότητάς τους σε οριζόντια ή κάθετη κατεύθυνση, τη στρωματογραφία της ύλης τους.

Πριν επτά χρόνια (Μέδουσα, 2002), στις πήλινες σχηματοποιημένες αφαιρετικές μορφές που αποκαλούσε ‘Μορφότυπα’ ένα κάθετο βαθύ κόψιμο στην επιφάνειά τους άφηνε το βλέμμα του θεατή να εισχωρήσει στο σκοτεινό πεδίο και επέτρεπε στη φαντασία να σχηματίσει την εντύπωση μίας αυστηρής θεότητας του κενού. Συνεχίζοντας τη μελέτη της φόρμας των κεραμικών όγκων και προσπαθώντας να βρει λύσεις στην υφή και το χρώμα του υλικού, στην ενότητα με τίτλο ‘Όψεις’ (Μέδουσα, 2006) πολλαπλασίασε τις παχιές ή λεπτές χαραγματιές στην τραχιά ή γυαλιστερή επιφάνειά του. Ήταν σαν να πάλευε με τη γυμνότητα της ίδιας της φόρμας την οποία επιχειρούσε να ντύσει όπως οι Σουμέριοι γλύπτες, πεντέμισι χιλιάδες χρόνια πριν στο Ν. Ιράκ, με χαράξεις στον μαλακό πηλό ντύνανε τις κωδωνόσχημες και κυλινδρικές περίοπτες θεότητες που τοποθετούσαν πάνω σε λατρευτικούς πάγκους στα ιερά τους.

Για την Μαρία Βλαντή, η χάραξη έγινε το εργαλείο της ποίησής της στην επιφάνεια της τριμερούς κεραμικής φόρμας από τη στιγμή που αποφάσισε με έναν άλλο τρόπο να καταστήσει πιο γόνιμο το αποτέλεσμα των χαράξεων. Μια βαθιά χάραξη που σκίζει τη φόρμα και η τομή της ταυτίζεται με το κενό, οδηγεί σε μια αινιγματική ανιμιστική θεολογία, τύπου Lucio Fontana, η οποία όμως δεν αιτιολογείται στις παρούσες ιστορικές καταστάσεις. Από την άλλη, με μια και μοναδική με ή πολλές επιφανειακές χαράξεις στην κεραμική επιφάνεια, κινδυνεύει να παγιδεύσει τη φόρμα σε μια εξωτερική διακοσμητικότητα με τρόπο, ώστε να χαθεί η αυτονομία της κεραμικής μορφής στο χώρο και να υποδαυλιστεί το περιεχόμενό της. Η χάραξη είναι αποτέλεσμα του εργαλείου που κρατά το χέρι πάνω στην επιφάνεια. Από το συνδυασμό των χαράξεων δημιουργήθηκε η πρώτη γραφή στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, που αρχικά ήταν ιδεογραφική και στη συνέχεια εξελίχτηκε σε σφηνοειδή. Κατά συνέπεια, η χάραξη πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν μέρος του εικαστικού περιεχομένου του έργου. Κατασταλάζοντας στην άποψη ότι η χάραξη δεν πρέπει να κατακερματίζει ή να διακοσμεί την επιφάνεια της ύλης η Μαρία Βλαντή προχώρησε στην υποδόρια μελέτη της ύλης. Έτσι, ανέπτυξε ένα ‘επιφανειακό ξεφλούδισμα’ που σύντομα απλώθηκε στην επιφάνεια και το βάθος του κεραμικού γλυπτού. Καθώς η ίδια επεκτεινότανε στη μελέτη της ξεφλουδισμένης ύλης, δημιούργησε μια νέα σειρά πρωτότυπων έργων στα οποία κυριαρχούν η ακρίβεια και η τάξη. Ενώ τα κάθετα γλυπτά της ολοκληρώνονται από τρία μέχρι και πέντε διαφορετικά κεραμικά τμήματα τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο ώστε να εφαρμόζουν με απόλυτη ακρίβεια σε ύψος μέχρι και δύο μέτρα, οι συστηματικές κάθετες ή οριζόντιες χαράξεις που επαναλαμβάνονται ρυθμικά στο κοίλο ή προεξέχον τμήμα, δημιουργούν άμεσους δεσμούς συνέχειας και ροή της φόρμας από το επιμέρους τμήμα στη γενική μορφή.

Η νέα εργασία της Μαρίας Βλαντή είναι μία σταδιακή αποκάλυψη και διερεύνηση των αλληλοεπικαλυπτόμενων εννοιών που εσωκλείει μια μορφή της αφηρημένης τέχνης στην εποχή που θριαμβεύει η νέο-ποπ ηλεκτρονική εικονογραφία. Το συμπαγές τραχύ ή λειασμένο περίβλημα του έργου σε ανοιχτούς και άλλοτε σε σκούρους χρωματισμούς εναλλάσσεται με τις εσωτερικές γραμμώσεις και δημιουργείται ένας διάλογος ανάμεσα στην επιφάνεια και το πεδίο των γραμμών, που επιτρέπει να μην αλλοιωθεί η αισθητική του συνόλου. Ο θεατής που θα επιχειρήσει νοηματική ανάλυση των μορφών της, αντιλαμβάνεται ότι η ίδια η μορφή παραμένει αμείλικτα εκτεθειμένη στην απροσδιοριστία και το διφορούμενο, βασικά στοιχεία ομορφιάς της αφηρημένης τέχνης. Μπροστά στις αφαιρετικές κεραμικές φόρμες της Μαρίας Βλαντή, η αντίληψή που έχουμε για την τρισδιάστατη αναπαράσταση του κόσμου επιχειρεί να τις συμπληρώσει μέχρι να φτάσουμε στο οικείο, το προσιτό. Τοποθετημένα κατακόρυφα τα ζεύγη, κατ’ αντιστοιχία ή αντιπαράθεση, μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι οι συνθέσεις της αναφέρονται στη σχέση αρσενικού / θηλυκού, επιφάνειας / βάθους. Στις συνθέσεις πλάτους η σύνδεση των τεμαχισμένων κεραμικών μεταξύ τους εντείνει τη σχέση κενού / πλήρους, επιφάνειας / χώρου. Και στις δύο περιπτώσεις, το μέγεθος και η πυκνότητα προκαλούν ένα συναίσθημα αναπόφευκτου δυναμισμού, ενώ η τοποθέτησή τους σε κάθετη ή οριζόντια κατεύθυνση, συνδράμει στο να κατανοήσουμε την κοινή τους πρόθεση να εισχωρήσουν στον οικείο και φυσικό χώρο του ανθρώπου και να δημιουργήσουν έναν νέο χώρο, ώστε οι αφηρημένες μορφές να επιβιώνουν και παράλληλα να τον γεμίσουν ενέργεια.

Αυτή την πρόθεση εμπεριέχουν οι τρισδιάστατες μορφές της κεραμικής γλυπτικής της Μαρίας Βλαντή. Όσο παράδοξος και αντιφατικός να ηχεί ο όρος ‘κεραμική γλυπτική’ στη στενή έννοια της τεχνικής διαδικασίας που προϋποθέτουν αυτές , -αφού στη γλυπτική αφαιρείς το σκληρό υλικό ενώ στην πλαστική πλάθεις τον μαλακό πηλό-, η καλλιτέχνης με έναν μοναδικό τρόπο γεφυρώνει τις δύο ανόμοιες τεχνικές σε ένα επιθυμητό και πρωτότυπο αποτέλεσμα μεθοδευμένης αφαιρετικής τέχνης, προσφέροντας την ευχαρίστηση της ακροβασίας και της διφορούμενης ερμηνείας.

Γιάννης Κολοκοτρώνης, Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης ΔΠΘ, Πολυτεχνική Σχολή , Τμήμα Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών