ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ Απρίλιος 2001

ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ
Απρίλιος 2001

Συνέντευξη στην Ήρα Κουτούδη
Το σπίτι της Μέδουσας

Η γνωστή γκαλερίστα Μαρία Δημητριάδη νιώθει «σαν στον σπίτι της» περιτριγυρισμένη από έργα τέχνης που σηματοδοτούν την 20χρονη επαγγελματική της διαδρομή.

Ο Αλέξης Ακριθάκης απεχθανόταν την μοναξιά. Για να την αποφύγει προφασιζόταν χίλιους τρόπους να σε καλέσει στο σπίτι του, όπως ότι έκανε τους καλύτερους κεφτέδες σ’ όλη την επικράτεια ή ότι είχε ανακαλύψει ένα φοβερό αρετσίνωτο, που μόνο αυτός ήξερε που να το βρει. (Όχι πως και τα δύο δεν ήταν αλήθεια!) Σ’ ένα από αυτά τα μακριά βράδια, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από κάποια Μαρία, μια 19χρονη γκαλερίστα, που ετοίμαζε μαζί της μια έκθεση. Ήταν τρομερά ανήσυχος για το μέλλον αυτής της νεαρής – που παρεμπιπτόντως ήταν και ωραία – διότι ποιος θα αγόραζε τα έργα και ποιος θα την έπαιρνε στα σοβαρά; Έμμονη ιδέα του είχαν γίνει τα «αρσενικά όρνεα» που θα την κατασπάραζαν, ο αφανισμός και ο καταποντισμός που την περίμεναν. Το μόνο που δεν μας ομολογούσε ήταν πόσο ερωτευμένος πρέπει να ήταν εκείνη την εποχή μαζί της, πράγμα που έκανε τις σκέψεις του να πέφτουν σε απύθμενα βάθη απελπισίας και παράνοιας. Για την ιστορία, εκείνη η έκθεση που ήταν και η πρώτη της γκαλερί Μέδουσα, πούλησε όλα της τα έργα.
Έχουν περάσει 22 χρόνια από τότε και η σχέση μου με τη Μαρία παρέμεινε ευγενική, τυπική και μάλλον αδιάφορη, κυρίως επειδή δεν τροφοδοτήθηκε από αντιπάθειες και γεγονότα που συνήθως εμφανίζονται ανάμεσα σε δύο άτομα που κινούνται στον ίδιο χώρο. Τη συνάντησα αυτές τις μέρες και ξαφνικά ήμασταν και οι δυο διαφορετικές: ανοιχτές, εγκάρδιες, λες και μόλις ανακαλύψαμε ότι έχουμε χίλια δυο κοινά πράγματα που μας ενώνουν «Για όλα υπάρχει the right timing», μου είπε χθες στο τηλέφωνο ο Gary Oldman και το διαπίστωσα άλλη μια φορά, αλλά άντε να ξέρεις πότε το timing is right. Όσο για τη Μαρία, μου είπε ότι το γνώριζε, κάτι που κι εγώ το διαισθανόμουν για εκείνη.

Πώς ξεκίνησε η Μέδουσα;

Η Μέδουσα ξεκίνησε από το Παγκράτι, το 1979. Ήταν ένας πολύ μικρός χώρος κι εγώ μια πολύ μικρή κοπέλα, που μόλις είχε τελειώσει το γυμνάσιο. Σ’ εκείνον το χώρο δεν έμεινα παρά μόνο έξι μήνες. Αμέσως μετά μετακόμισα εδώ, στο Κολωνάκι, στην Ξενοκράτους, μεγαλώνοντας μαζί με τα τετραγωνικά και τα σχέδιά μου για το μέλλον και τους στόχους μου.

Είχες κάποια σχέση με το χώρο;

Μεγάλη. Η θεία μου είναι η ζωγράφος Μαρία Σπέντζα. Καθώς μεγάλωσα στο σπίτι της, γνώρισα όλους τους καλλιτέχνες της εποχής. Στα δώδεκά μου, ανακοίνωσα σε όλους ότι εγώ, όταν μεγαλώσω θα γίνω γκαλερίστα. Γέλασαν όλοι, η θεία μου όμως καθόλου, γιατί ήταν η μόνη που ήξερε το κρυφό μου όνειρο – ήθελα να γίνω ζωγράφος – και την αγανάκτησή μου όταν διαπίστωσα ότι δεν είχα το ταλέντο που θα ήθελα.

Θυμάμαι την πρώτη έκθεση που έκανες στην Μέδουσα με τον Ακριθάκη, και πόσο ωραία ήταν στημένα τα έργα.

Με βοήθησε ο Ιόλας σ’ αυτό, κάτι για το οποίο τον ευγνωμονώ.

Ο Ιόλας σε επηρέασε..

Όχι, από τον Ιόλα δέχτηκα πληροφορίες και όχι επιρροή. Τον παρακολουθούσα καθώς, έστηνε και μάθαινα, αυτό εννοώ πληροφορίες.

Στη συνέχεια, όμως κάνατε και εκθέσεις μαζί.

Κάναμε τρεις μεγάλες εκθέσεις, τον Matta, κάτι υπέροχα τεράστια λάδια, τον Stevenson και τον Λαζόγκα.

Οι οποίες είχαν επιτυχία φαντάζομαι.

Τεράστια, μου έφυγαν όλοι οι φόβοι και οι ανησυχίες, επειδή ακριβώς εισέπραξα την πολύτιμη εμπιστοσύνη του κοινού. Τότε αποφάσισα να κάνω κάτι που καμιά γκαλερί δεν είχε τολμήσει: να δείξω νέους καλλιτέχνες, το νέο αίμα της εποχής. Τώρα γίνεται ακριβώς το αντίθετο, συμπληρώνει γελαστά.

Πες μου ονόματα…

Να σου τα πρώτα που μου έρχονται στο μυαλό: ο Ρόρρης, ο Τζίβελος, ο Ταστσιόγλου, ο Γυπαράκης, η Μπέμπη, ο Τζερμιάς, η Ξάνθου.

Συνήθως, όμως, δείχνεις τον σταρ της εποχής – και όλων των εποχών – τον Takis
.

Με τον Takis είναι περίεργη η συγκυρία. Προτού ακόμη ανοίξω την γκαλερί, είχα δει την έκθεση του στην γκαλερί Ζουμπουλάκη – ήταν εκείνα τα έργα με τους μαγνήτες και τα καρφιά, κάτι τεράστια έργα τοίχοι. Πήγαινα ξανά και ξανά στη Ζουμπουλάκη και μαγευόμουν. Ονειρευόμουν να έχω μια γκαλερί και να δείχνω τα έργα του.

Τελικά τον απέκτησες και νομίζω ότι η επόμενη έκθεση του Takis στην Αθήνα έγινε στο δικό σου χώρο.

Ακριβώς. Αργότερα μπαίνω σε μια άλλη εικαστική περιπέτεια δημιουργώντας τη Μέδουσα+1. Ήταν ένα παλιό νεοκλασικό κτίριο στην Ξενοκράτους, όπου όλοι οι καλλιτέχνες της Μέδουσα έκαναν εκθέσεις, έχοντας και την ευθύνη του χώρου. Μπορούσαν να βάψουν, να βάλουν το φωτισμό εκεί που τον ήθελαν, να δημιουργήσουν την ατμόσφαιρα που ήθελαν…

Αγόρασα τότε έναν ΄Αγγελο του Ραυμόνδου, θυμάσαι; Γιατί εκείνη την έκθεση τη θυμάμαι πιο πολύ απ’ όλες.

Φυσικά και το θυμάμαι, όπως θυμάμαι όλους τους πελάτες μου όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν..

Η Μέδουσα+1 έκλεισε, όμως, λίγα χρόνια αργότερα..
.

Δεν είχε λόγο ύπαρξης, ξέρεις έκλεισε τον κύκλο της. Σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες μου έκαναν κάτι εκεί και μετά επέστρεψαν στη βάση τους, στη Μέδουσα με τις γνωστές εκθέσεις.

Αν άνοιγες σήμερα μια γκαλερί, θα την ονόμαζες πάλι Μέδουσα ή απλώς Μαρία Δημητριάδη;

Μέδουσα, χωρίς συζήτηση. Υπάρχει μια σχέση μ’ εμένα κι αυτό το …τέρας! (Γέλια)
Τι σχέση, δηλαδή: Λατρεύω τη θάλασσα και μικρή είχα πολύ πυκνά μαλλιά σαν της Μέδουσας.

Μα, αυτή είχε φίδια…
Μα, σου λεω, ήταν πολύ πυκνά και σγουρά, σαν φίδια. Και φυσιογνωμικά της έμοιαζα.

Πες μου για την Πάρο λίγα πράγματα, ξέρω ότι είναι θέμα που σου αρέσει.

Η Πάρος είναι ο παράδεισός μου, τι άλλο να σου πω….

Θυμάμαι τις τριανταφυλλιές σου, τις φρέζες και τα ζουμπούλια… αλήθεια ο λαχανόκηπος πως πάει;

Κάθε χρόνο και καλύτερα. Όχι μόνο έχω λαχανικά για εμένα, αλλά δίνω και στους φίλους μου. Και τα οπωροφόρα δέντρα πάνε πολύ καλά, απ’ το καλό στο καλύτερο, κάθε χρόνο.

Μήπως, όμως, η Πάρος σου έχει ανακόψει λίγο την τρελή πορεία που είχες με την γκαλερί σου;

Μα τι νομίζεις, κι εδώ που βρίσκομαι όλο για τέχνη διαβάζω, αγοράζω όλα τα περιοδικά τέχνης, παρακολουθώ τα πράγματα που γίνονται έξω όσο ποτέ, ακριβώς γιατί έχω χρόνο και πιστεύω ότι η εγκεφαλική δουλειά είναι πιο σημαντική από την πρακτική.

Και πως βλέπεις τα πράγματα «μέσα» και «έξω»;

Έχω λατρέψει αυτό το boom της Βρετανίας και τους Young British Artists (YBA). Είδα και τις δύο συγκλονιστικές εκθέσεις Sensation και Apocalypse, απλώς όλα αυτά με κάνουν να ντρέπομαι που εμείς εδώ δεν έχουμε τέτοια υποστήριξη από την κυβέρνηση.

Μην το λες, γιατί η Tate Modern έχει ελάχιστα έργα αυτών των καλλιτεχνών που θαυμάζεις, όλη την ιστορία την ξεκίνησε ο Saatchi.

Ναι, αλλά βρέθηκε ένας Serota να διαχωρίσει την Tate και να κάνει χώρο για τους νέους καλλιτέχνες, που σίγουρα ο αριθμός τους θα αυξάνεται κάθε χρόνο. Εδώ, ποιος βρέθηκε να πιέσει την κυβέρνηση να δώσει κονδύλια για την τέχνη; Ιδίως τώρα με το 2004 και τους Ολυμπιακούς, ποιος ξέρει πότε θα ασχοληθεί κάποιος με «τα της τέχνης».

Την προσπάθεια της Άννας Καφέτση πως την βλέπεις;

Καταπληκτική. Και η τελευταία έκθεση στου Φιξ με τα βίντεο, καταπληκτική κι αυτή. Της εύχομαι καλό κουράγιο και μπράβο της.

Ποια έκθεση είδες σε άλλες ελληνικές γκαλερί που σου άρεσε;

Είδα τους συναδέλφους και τους καλλιτέχνες τους στην Art Athina, που φέτος ήταν πολύ καλά οργανωμένη.

Είδες την έκθεση του ΔΕΣΤΕ;

Ναι, την είδα, δεν αμφέβαλλα ποτέ ότι η συλλογή του Δάκη Ιωάννου θα έπαιρνε άλλο δρόμο. Η συλλογή του είναι από τις καλύτερες του κόσμου και η πιο ενημερωμένη.

Αν είχαμε ένα σύγχρονο μουσείο τέχνης, πιστεύεις ότι άνθρωποι σαν τον Ιωάννου ή τον Εμφιετζόγλου ή τον Λογοθέτη, αν ζούσε, ή τον Δασκαλόπουλο θα έκαναν δωρεές και θα το υποστήριζαν;

Ναι, όπως και ο Δημήτρης Πιερίδης, ο Ίωςν Βορρές, και όχι μόνον αυτοί αλλά και ξένοι καλλιτέχνες αν εκαλούντο από το σύγχρονο μουσείο τέχνης (αν δηλαδή αυτό υπήρχε) να δημιουργήσουν κάποια έργα, και συγχρόνως πήγαιναν 5-6 μέρες φιλοξενούμενοι και στα ελληνικά νησιά, νομίζεις ότι δεν θα δώριζαν κι αυτοί κάποιο έργο; Η Ελλάδα από μόνη της είναι πόλος έλξης, οι θάλασσες, ο ήλιος μας, ποιος θα έλεγε όχι σε μια τέτοια πρόσκληση;

Μου θυμίζεις τη Μελίνα.

Σ’ ευχαριστώ, αλλά εγώ δεν μιλάω για την αρχαία κληρονομιά, για τα σπουδαία αρχαία μας, μιλάω για τη σύγχρονη Ελλάδα, για το σύγχρονο πνεύμα των καλλιτεχνών, που το αφήνουν να λιμνάζει, και όσο λιμνάζει τόσο απογοητεύει. Οι καλλιτέχνες πρέπει να είναι ζωντανοί, γιατί πάντα η τέχνη οδηγούσε τα πράγματα, την εξέλιξη, τον πολιτισμό.